Bacak yaraları genellikle küçük zararsız bir şekilde başlar. Bazen tahriş olmuş bir deri parçası veya ayağınızda, alt bacağınızda iyileşmemiş küçük bir sıyrık veya hafif bir çarpma sonrasında… Ağrılı olmadığı için görmezden gelmek kolaydır. Günler haftalara dönüşür ve yara kalır. Birçok kişi için bu, venöz bacak ülseri veya diyabetik ayak ülserinin başlangıcıdır. Her ikisi de hasarlı damarların neden olduğu zayıf dolaşım nedeniyle kötüleşen kronik yara türleridir.

Uygun bakım yapılmadığında, tedavi edilmeyen bir bacak ülseri büyüyebilir, enfekte olabilir ve altında yatan hastalığa bağlı olmakla birlikte önemli doku hasarlarına neden olabilir. Ciddi vakalarda, kronik, enfekte veya diyabetik bacak ülserleri geri döndürülemez doku hasarına ve amputasyona yani uzuv kaybına yol açabilir. Enfekte bir ülserin uyarı işaretlerini fark etmek ve erken tedavi aramak uzun vadeli sağlığınızı, hareketlerinizi ve yaşam kalitenizi korur.

TEDAVİ EDİLMEYEN BACAK ÜLSERİ AMPUTASYONA YOL AÇABİLİR Mİ?

Tedavi edilmeyen bacak ülserleri önce yüzeyel enfeksiyon bunun derine inmesi ile kangren, kemik enfeksiyonları (osteomiyelit) ve sepsis gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bunların hepsi amputasyonla (uzuv kaybı) sonuçlanabilir. Bacak ülserleri ayrıca önemli doku hasarına, yara izine ve uzun işlev bozukluğuna yol açabilir. Sağlığınızı korumak Hayat kalitenizi korumak için acil müdahale şarttır.

BACAK ÜLSERİ AMPUTASYONA NASIL YOL AÇABİLİR?

Enfekte bacak ülserleri:

Açık yaralar bakteriyel enfeksiyonlara karşı savunmasızdır. Tedaviye edilmeyen bir bacak enfeksiyonu, derin enfeksiyon, kemik iliği iltihabı, sepsis ve amputasyona kadar ilerleyebilir.

Enfekte bir bacak ülserinin yaygın uyarı işaretleri şunlardır: 

* Artan Ağrı 

* Ülserin etrafında kızarıklık, gerginlik ve şişlik * Yaranın etrafında sıcaklık 

* İrin veya kötü kokulu akıntı 

* Ateş 

Enfeksiyon daha derin dokular nüfuz ederse veya kemiğe ulaşırsa ciddi hasara yol açabilir, hatta hastanın hayatını kurtarmak için amputasyon gerekebilir.

Zayıf dolaşım ve gecikmiş iyileşme :

Kan, yaraların iyileşmesinde yardımcıdır. Dolaşım belirli koşullar nedeniyle sınırlı olduğunda, vücut iyileşme için gereken besinleri ve oksijeni sağlamakta zorlanır. Sonuç olarak tedavi edilmeyen bir bacak ülseri aylarca açık kalabilir ve uzayan sürede enfeksiyon riskini arttırır.

Amputasyon riskini arttıran altta yatan sağlık durumları :

Bazı tıbbi durumlar bacak ülserinin düzgün bir şekilde iyileşmesini zorlaştırabilir ve enfeksiyon veya hatta amputasyon riskini önemli ölçüde arttırabilir. 

Uzuv kaybına neden olabilecek sağlık koşulları ve hastalıklar şunlardır: 

* Diyabet 

* Periferik damar hastalığı 

* Kronik venöz yetmezlik 

* Lenfödem 

* Kan pıhtıları veya derin ven trombozu

Bu durumlar dolaşımı bozar ve doku onarımını yavaşlatır. Bu nedenle erken teşhis ve uygun tedavi özellikle önemlidir.

BACAK ÜLSERİ ÇEŞİTLERİ VE AMPUTASYON RİSKLERİ. 

Biraz da böyle anlattığımız farklı şekillerde, farklı altta yatan sebeplerle ortaya çıkabilen bacak ülserleri için ülser türünü anlamak ve doğru tedavi yolunu seçmek çok önemlidir.

Diyabetik ülserler

Genellikle ayaklarda veya ayak parmaklarında bulunan diyabetik ülserler, sinir hasarı ve zayıf dolaşımdan kaynaklanır. Vücudun iyileşme yeteneğinin azalması nedeniyle, bu tür ayak ülserleri yüksek enfeksiyon ve amputasyon riski taşımaktadırlar.

 Arteriyel ülserler

Periferik arter hastalığı yani damar sertliği genellikle topuklar ve ayak parmakları gibi basınç bölgelerinde ülserlere neden olurlar. Arteriyel ülserler, venöz ülserlere kıyasla genellikle kuru, ağrılı ve "delik delinmiş" gibi görünürler. Yüksek komplikasyon riski taşırlar ve genellikle tıbbi müdahale gerektirirler.

Venöz ülserler

Venöz ülserler kronik bacak ülserlerinin en yaygın türlerinden biridir. Ancak genellikle göz ardı edilirler. Kronik venöz yetmezlik nedeniyle gelişirler, burada bacak damarlarındaki zayıflamış kapakçıklar kanın birikerek varisli ve örümcek damar görünümü oluşturmasına neden olur. Bu ülserler ayak bileklerinin yakınında kırmızı, sığ, nemli yaralar olarak görülür ve uygun damar tedavisi yapılmazsa aylarca hatta yıllarca sürebilir. Zamanla tedavi edilmeyen venöz ülserler enfeksiyon ve ampütasyon riski artar. 

Venöz Ülserler amputasyona yol açabilir mi?

Venöz bacak ülserlerinin Diyabetik veya arteryel ülserlere göre amputasyona yol açma olasılığı çok daha düşük olsa da, özellikle enfekte olup zamanla kötüleştiklerinde risk mevcuttur. Kronik enfeksiyonlar, selülit ve tedavi edilmeyen kronik venöz yetmezlik nedeniyle gecikmiş yara iyileşmesi gibi komplikasyonların hepsi geri döndürülemez doku hasarına katkıda bulunabilir. Bunu takip eden dönemde gelişebilecek olan kemik iliği iltihabı, sepsis gibi riskleri taşımaktadırlar.

Bu sonuçlarını önlenmesi, yüzeydeki yarının tedavisinden daha fazlasını gerektirir. Bacak ülserlerinde oluşumuna katkıda bulunan varisli damarlar gibi altta yatan damar hastalığını ele almak, iyileşmeyi teşvik etmek ve bacak ülserleri amputasyon riskini azaltmak için önemlidir. Varisli damarlarınıza Periferik damar hastalığı ya da diyabet eklenir yani tamir edici etkisinden yararlandığımız kan dolaşımı da zayıflar ise o zaman, bu riskler daha da yükselecektir.

BACAK ÜLSERİ KÖTÜLEŞİYOR OLABİLİR, UYARI İŞARETLERİ 

Bacak ülserinin kötüleştiğini gösterilebilecek birkaç erken uyarı işareti vardır: 

* Ağrı'da ani artış 

* Yaranın yakınında artan kırmızı çizgiler 

* Ateş veya titreme gibi enfeksiyonu düşündürecek bulgular 

* Ülser kenarlarına yakın siyah veya renk değiştirmiş cilt 

* İyileşmek yerine büyüyen ve derinleşen yaralar 

Bu belirtiler ciddiye alınmalıdır, çünkü bacak veya ayak ülserleri enfekte olabilir. Bu belirtileri yaşıyorsanız mümkün olan en kısa sürede doktorunuza başvurunuz.

VENÖZ BACAK ÜLSERLERİNİ ÖNLEME YOLLARI

Farkındalık her hastalıkta olduğu gibi burada da çok önemlidir. Mutlaka şüphelenecek bir durumunuz var ise yani ayak bileği ve çevresinde renk değişiklikleri, uzun süredir geçmeyen küçük yaralar, akıntılar, ısı artışı gibi bulgularınız varsa mutlaka doktora başvurmanız gerekmektedir. 

Doktor kontrolünde venöz bacak ülserlerini önlemenin bazı yolları vardır:

* Kompresyon çorapları giyin: Kompresyon tedavisi kan akışını hızlandırır ve bacak ülsere oluşumunu önlemeye yardımcı olur.

* Bacaklarınızı her gün yükseltin: bacaklarınızı kalp seviyesinin üzerine kaldırmak yerçekimini azaltacağı için dolaşımınızı iyileştirir ve ödem oluşumunu azaltacaktır. 

* Uzun süre oturmaktan veya ayakta durmaktan kaçının: gün boyunca sık sık hareket etmek sağlıklı kan akışını destekler. Unutmayın toplar damar dönüşünün en büyük kaynağı olan baldır kasının kasılması bize çok faydalıdır.

* Yara bakıma ve tedavisi: Eğer damar hastalığına bağlı bacak ülser oluştuysa bir damar uzmanından yardım alıp, yaranızın temiz tutulduğundan ve bandajlandığından emin olun.

* Varisli damarları erken tedavi edin: venöz ülserlerin neredeyse tamamı yakını kronik venöz hastalık zeminde oluştuğu için ülsere dönüşmeden önce ve ciddi komplikasyonları önlemek açısından erken dönemde tedavi edilmelidir.

Bu stratejileri takip etmek bacak veya ayak ülserleri geliştirilmesi önemli ölçüde azaltır. Erken teşhis ve tedavi yoluyla damar sağlığınız konusunda proaktif kalmak uzun vadeli sağlığınızı ve hareketliliğinizi iyileştirecek, hayat kalitenizi korumanıza yardımcı olacaktır.

 

Sağlıklı günlerde görüşmek dileğiyle, her konuda bize ulaşabilirsiniz.

Prof.Dr. Bora Farsak 

Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı. 

0538 874 4343