ENDOVENÖZ LAZER TEDAVİSİ (EVLT)

Bu yüzyılın başında, büyük varislere neden olan damarların tedavisinde adeta bir devrim yaşanmıştır. Robert Min isimli bir girişimsel radyolog ve ekibi tarafından 2002 yılında “Safena Magna” toplardamarındaki kapak yetmezliği ilk kez “endovenöz lazer tedavisi” (EVLT) yöntemiyle tedavi edilmiştir. Bu yöntem, kaçak yapan damarın ameliyatla yolunarak dışarı alınması yerine, vücut içinde lazer enerjisi kullanılarak kapatılması esasına dayanmaktadır. Lazerle kapatılan damardan artık varislerin içine kaçak oluşmaz; kapatılan bu damar da vücut tarafından zamanla yok edilir.  

Endovenöz Lazer Tedavisi (EVLT), bir güç kaynağı ve ultrason eşliğinde müdahale edilecek olan damarın içerisine bu güç kaynağından çıkan enerjiyi iletecek olan fiberoptik bir karelerden oluşmaktadır. Müdahale edilmek istenilen doku için uygun dalga boyundaki lazer ışınının, uygun güç ve uygun sürede iletilmesi. Oluşturulan ısı ile damarın iç duvarında hasar yaratılarak damarın büzüşmesi ve kapanması esasına dayanan modern bir tedavi seçeneğidir.

EVLT NASIL YAPILIR?

Daha önce Doppler ultrasonografi ile Tanı koyduğumuz ve ameliyattan 1 gün önce Işaretleme yaptığımız hastamızı Lokal anestezi ve sedasyon dediğimiz hafif sersemlet Erek ameliyata hazırlıyoruz Bunu takip eden dönemde Girişim yapılacak olan Hasta toplardamar Ultrason eşliğinde Uygun yerden kanüle edildikten yani  Iğne yerleştirildikten sonra bu iğnenin içerisinden lazer kateteri damar boyunca ilerletilir. Eğer müdahale ettiğimiz damar bacağımızın iç yüzünde bulunan büyük safen ven yani büyük yüzeyel toplardamarımız ise Lazer kateterimiz diz altı bir bölgeden Kasık bölgesinde yüzeyel toplardamarımızın ana derin toplardamara döküldüğü bölgeye kadar ilerletilir. Buradan güvenli bölge olan 1-2 cm geriye çekilip yerleştirilir. Eğer müdahale edeceğimiz damar baldırımızın üzerinde, bacağın arkasında seyreden küçük safen ven yani küçük yüzeyel toplar damarımız ise aynı işlemler tekrarlanacak, ancak bu kez kateter diz arkası bölgesinde uygun olan yere ultrasonografi eşliğinde yerleştirilecektir. Bu işlemleri takiben yani lazer kateteri uygun yere yerleştirildikten sonra,Tümesan anestezi dediğimiz içinde uygun dozlarda adrenalin, bikarbonat, ve lokal anestezik bulunan soğuk serum kateter boyunca damarın dış kılıfının altına enjekte edilecektir.

Bu sıvı uygulamasındaki amaç;

1. Soğuk serumla, hem damarı büzüştürerek Lazerin etkisini arttırmak aynı zamanda lazerin oluşturduğu yüksek ısının etkilerinden çevre dokuyu korumak.
2. Adrenalinle olası kanamaları sınırlandırmak 3- Lokal anestezik ile ise ameliyatı takip eden  saatlerinizi daha ağrısız ve rahat geçirmenizi sağlamaktır.

EVLT KİMLERE YAPILIR?

EVLT yani Lazer ile toplar damar tedavisi doppler ultrasonografi sonucunda damar çapı 5,5 mm nin  üzerine çıkmış ve 3 ya da 4. derece toplardamar yetmezliği olan hastalara yapılabilir. Unutulmaması gereken diğer bir husus ise EVLT  tedavisinin klasik kitabi bilgi olarak damar çapı 12 mm ye kadar garantili olduğudur. Her ne kadar ek önlemler ve tekniklerle daha üst çaptaki damarları da başarı ile kapatsak  da, güvenli aralığın 12 mmolduğu unutulmamalı ve çok geciktirmemelidir.

EVLT KİMLERE YAPILMAZ

• EVLT  tedavisi; hamilelik dönemindekilere,
• İleri derecede atardamar hastalığı olanlara,
• Yatağa bağlı hastalara,
• Genel durumu bozuk olan hastalara,
• Yaşam beklentisi 6 ayın altında olan hastalara,
• Kanama eğilimi olan hastalara

Ugulanması çok tercih edilmez ancak en dikkat edilmesi gereken asıl  başlık derin ven trombozu olan hastalardır. Hikâyesinde derin ven trombozu olan ve ileri toplardamar yetmezliği, hatta açık yaraları olan hastalara çok dikkatli yaklaşılmalıdır.Aksi takdirde yapılacak olan bir girişimi yarardan çok hastamıza zarar verecektir.

EVLT'NİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?

Eski yöntem olan açık cerrahiye göre oldukça nadir görülse de, her girişimsel işlem de olduğu gibi EVLT da da ufak tefek yan etkiler olmaktadır.

• Çekilme hissi: İşlem sonrasında hastaların bir kısmında lazer ile yakılan damarım trasesi boyunca bir çekilme hissi olacak bu birkaç ay içerisinde bacağın ve o bölgenin tekrar elastikiyetine kavuşması ile ortadan kalkacaktır.
• Nörolojik şikayetler : Bir grup hastamızda uyuşukluk, elektrik çarpması, hipoestezi yani az hissetmek ya da hiperestezi yani çok hissetmek gibi bulgular olabilecektir. Kollarımızda ve bacaklarımızda damar sinir paketi birbirine komşu seyrettiğinden, duyu sinirlerimizde lazerin ısısından dolayı oluşabilecek küçük hasarlar bu şikayetlere  sebebiyet verebilecektir. Kendiliğinden 3 ile 6 ay içerisinde kaybolacaktır. Yalnızca çok ileri şikayeti olan hastalara B vitamini takviyesi yapılabilir.
• Flebit: Işlem yapılan bölgede kızarıklık, hassasiyet, ağrı ve ısı artışıyla seyredilebilecek olan bir tablo nadirde olsa görülebilmektedir. Bir hafta içerisinde soğuk pansuman,  ağrı kesici ve antibiyotiklerle düzelmektedir.
• Morarma: Nadiren de olsa damar boyunca işlem  bölgesinde morluklar oluşabilmektedir. Herhangi bir morluğun geçtiği gibi 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden düzelmektedir.
• Derin ven trombozu ve pulmoner emboli: EVLT  sonrasında nadir görülen ama korkulan bir komplikasyon olan DVTve PE hayatı tehlikeye atacak boyutlara ulaşabilir. Erken mobilizasyon ve varis çorabı korunmanın en iyi yoludur.Nadiren yaşlı,sedanter hayat süren hastalara ya da ameliyat sonrasında erken dönemde uzun yola gidecek olan hastalara kan sulandırıcı önerilebilir.
• Cilt yanıkları: EVLT sonrasında nadir görülen bir komplikasyonu olmakla birlikte geçmeyecek ve iz kalacak olmasından dolayı can sıkıcı bir komplikasyondur. İyi bir tümesan anestezi uygulaması ve kaliteli lazer kullanımıyla kolayca önüne geçilebilir.

EVLT'DEN SONRA NE ZAMAN NORMAL YAŞANTIMA DÖNEBİLİRİM?

EVLT'nin kendisine ait ağrı ve komplikasyon oranı son derece düşüktür. Ameliyat olan hastalarda asıl ağrının sebebi Miniflebektomi dediğimiz küçük deliklerden kozmetik olarak sizi rahatsız eden damarların EVLT  sonrasında çıkartılma işlemidir. Evet bu bölgeler ağrılı olacak Ve ameliyat sonrasında asıl sizi rahatsız eden şikayetler bu bölgelerden kaynaklanacaktır. Ancak EVLT  sonrası oldukça rahat bir dönem geçireceksiniz.Hastane çıkışınız elastik bandajlarla olacak. Ertesi sabah elastik bandajınızı çıkartıp duşunuzu aldıktan sonra 20 gün boyunca varis çorabı giymenizi isteyeceğim. Erken mobilizasyon, ağrı, sızı, kanamanın olmaması bu tedavinin en büyük avantajlarından olduğundan arzu ettiğiniz takdirde ertesi sabah bile işinize gidebilirsiniz. Çalışan ızin alamayan hastalarımızı cuma akşamları ya da cumartesi günleri ameliyat edip, pazartesi günü çok rahat bir şekilde iş yerlerine yolcu edebiliyoruz. Yani hiçbir kısıtlamanız bulunmamakta.

EVLT TEDAVİSİNİN BAŞARISI NEDİR?

EVLT tedavisi son 15 yıldır dünyada en çok uygulanan ve en başarılı tedavi yöntemidir. Farklı merkezlerden yayınlanan sonuçlarda %94 ile %98,5 arasında başarı oranları bildirilmektedir. Artan tecrübe ve gelişen teknoloji ile bağımlı olarak başarı oranları da giderek yükselmektedir.

EVLT TEDAVİSINİN AVANTAJLARI NEDİR?

Birçok avantajının yanı sıra EVLT tedavisinin öne çıkan avantajları:

• Genel anesteziye gerek duyulmaması
• Ağrı yok
• Kanama, morluk yok
• Yara izi Yok
• Dikiş yok
• İşlem damar sayısına göre 30-60 dakika civarında 
• Enfeksiyon riskinin neredeyse yoktur.

BU DAMAR BANA LAZIM DEĞİL Mİ?

Vücudumuzda ortalama 150.000 kM damar olduğundan, hastalıklı olan bir damarın kapatılması size hiçbir zarar vermeyecektir. Dolaşım kapanan damarın dışındaki yeni yollara yönlendirilecek ve geçici bir ödem tablosu olsa da birkaç hafta içerisinde bu kendiliğinden çözülecektir. Bu başlıkta en çok sorulan sorulardan bir tanesi de, bu damarın ileride olunacak bir koroner bypass ameliyatı için saklanması gerektiğidir ki hasta damarları zaten bu amaçla kullanıyoruz yani bu damar size lazım değil.

EVLT HER 2 BACAK İÇİN AYNI SEANSTA UYGULANABİLİYOR MU?

Klasik yani açık ameliyatlardan sonra hastalar hareketsiz kalıp, derin ven trombozu ve  pulmoner emboli riski arttığından açık ameliyatların iki bacak yapılmasını tercih edilmemekteydi ki. Ancak EVLT  yöntemi ile erken mobilizasyon mümkün olduğu için her iki bacak rahatlıkla ameliyat edilebilir hiçbir sorun çıkmayacaktır.

EVLT İÇİN NASIL HAZIRLANMALIYIM?

EVLT öncesinde önemli bir hazırlık aşaması yoktur. Ameliyathaneye girecek her hastaya yapıldığı gibi,anestezi muayenesi,ufak bir kan testi paneli gerekmektedir. Bunun dışında en önemli dikkat edilmesi gereken husus ameliyathaneye girmeden önce her hasta da olduğu gibi 6 saat açlık ve susuzluktur. Erkek hastalar için ise ek olarak göbek bölgesinden aşağıya traş olunması gerekmektedir.

EVLT'DEN SONRA TEKRAR ETME ORANI NEDİR?

Başarı oranı %94 %95'in üzerinde olan EVLT tedavisinden sonra aslında gelişen teknoloji ve bizlerin artan tecrübesi ile tekrarlama yok denecek kadar azdır.Toplar damar hastalıklarında aslında tekrar çok nadirdir. Ama genetik yatkınlığınızdan dolayı, bugün sağlıklı olan damarlarımızın zaman içerisinde hastalanma oranı daha yüksektir.

EVLT TEDAVİSİNİ ÖZEL SİGORTALAR KARŞILAR MI?

EVLT tedavisi kılavuzlarda yatarak tedavi sınıfına girdiğinden, EVET, özel sigortalar tarafından tamamı karşılanmaktadır.

EVLT'DEN SONRA NE OLURSA DOKTORUMU ARAMALIYIM?

EVLT son derece başarılı ve komplikasyon oranı  çok düşük bir tedavi yöntemi olmakla birlikte, nadir de olsa derin ven trombozu  riski olduğundan bacağınız da beklenmedik bir kızarıklık,  ısı artışı, hassasiyet olduğunda ya da bacakta ani bir şişme, abartılı bir ağrı, gerginlik hissi olduğunda ya da nefes darlığı olduğunda hemen doktorunuza iletişim kurmalısınız.

TEDAVİDEN SONRA EVE GELDİĞİMDE NE YAPMALIYIM?

EVLT tedavisinin kendisi gibi ameliyat sonrası da oldukça rahat ve keyifli geçecektir. Hiçbir kısıtlama olmadan normal hayatınıza devam edebilirsiniz. 3 gün boyunca antibiyotik ve antienflamatuar önermekteyim. Bunun dışında 20 gün boyunca varis çorabı kullanacaksınız.

EVLT SONRASI HASTANEDE KAÇ GÜN YATMAM GEREK?

Klasik, açık cerrahinin aksine EVLT tedavisi günübirlik bir tedavidir. Hastane yatışı söz konusu değildir. Hastanede geçireceğiniz toplam vakit 5-6 saat civarında olacak, lokal anestezi ve sedasyonla yaptığımız bu ameliyat sonrasında odanıza çıkmanızı takipten 2-3 saat içerisinde hiçbir kısıtlaması olmaksızın evinizde olacaksınız.